Nadenkend over het thema van deze lezing, vraag ik mij af of er zoiets bestaat als een trage emotie. In mijn eigen ervaring kan het zo zijn dat ik niet onmiddellijk bewust heb wat ik voel of gewaarword, maar dat ik iets voel is met de snelheid van het licht duidelijk. Kan zijn dat ik weerstand heb bij hetgeen zich aan mij openbaart, kan zijn dat ik de woorden nog niet kan vinden voor wat ik ervaar, maar ik kan er nooit onderuit dat ik iets ervaar.
Wat zou dan de noodzaak kunnen zijn om een kunstproduct over generaties heen te willen tillen? Dus niet de noodzaak om over generaties heengetilde kunstwerken te conserveren; ik bedoel: de oude meesters hebben hun plek verdiend in de cyclus van eeuwig leven. Nee, wat is de zin van een artistieke intentie om zo lang als technisch mogelijk onder de mensen te blijven?
Ik ga er op grond van eigen ervaring vanuit dat de kijkert zijn gevoel al op t-nul in de gaten heeft. Dus hopen op een verlenging van bereidheid om te blijven voelen is volgens mij zinloos. Dat gevoel is er of het is er niet; verder weinig opties om publiek te beinvloeden.
Zou de goegemeente dan een herhaalde blootstelling nodig hebben om zich bewust te kunnen worden van hetgeen ervaren wordt, zodat die goegemeente zich kan verheffen tot een hoger plan? Ik geloof niet dat werkstukken die niet onmiddellijk tot de verbeelding hebben gesproken - al is het maar van een enkeling - meer diepgang en bezinning kunnen bewerkstelligen naarmate zij de tand des tijds duurzamer doorstaan. Bovendien: als die verbeelding eenmaal is aangeboord, blijft zij een autonome rol spelen in de fantasie van diens eigenaars. Sommigen zullen terugkeren en nogmaals het werk willen zien, maar de interactie met het kunststuk is al bij de eerste blik in gang gezet. Terugkeren is meer de slagroom op de taart, de kak op de pleebril (dit laatste als de aanblik niet tot aangename sensaties aanleiding gaf).
Waarom dan een klok die generaties lang zal tikken (Danny Hills)? De maker had de bedoeling om mensen over de barriere van het millenium heen te trekken, om ons bewustzijn te vergroten door af te zien van de banaliteit van het hier en nu. De wetenschap dat die klok over tienduizend jaar nog tikt, zou dit effect moeten garanderen. Maar dat wisten we toch allang? We weten toch dat er menselijke creaties zijn die over eeuwen nog zullen bestaan, mits iedereen er met zijn fikken vanaf blijft, dan wel er behoedzaam mee omspringt. Juist doordat het aantal tikken van de klok in de opzet van de maker beperkt zal zijn, welliswaar over een lange periode uitgestrekt, maar toch beperkt, voegt hij in de opzet van een tijdsoverschrijdend bewustzijn niet toe wat mogelijk de bedoeling is geweest. Oke, we worden uitgedaagd om tien generaties verder te denken. Maar wat is tien generaties op het totale bestaan van de mensheid? En de dan levenden worden uitgedaagd om tien generaties terug te fantaseren. Maar als het allemaal goed gaat hebben die dan nog de oude meesters, dus why bother about a clock?
Ik liep in Duitsland aan tegen een vorm van kunst die qua concept in mijn beleving nauwer aansluit bij de eeuwigheidspretenties van sommige kunstenaars. In het Lichtmuseum in Unna zag ik een aantal installaties, waarin het voortbrengen van licht centraal staat. Sprookjesachtige kunst, soms uitermate abstract, maar gevangen in het schijnsel van wat zij uitstraalden voelde ik mij onmiddellijk geboeid. Met de snelheid van het licht dat voortgebracht wordt, zenden zij een boodschap naar de verste uithoeken van het heelal. Het zal natuurlijk wel even duren voor het daar aangeland is, en de lokalen miljarden lichtjaren van hier zich kunnen vergapen aan wat toen op planet Earth bedacht is, maar het tart mijn gevoel van oneindigheid, van nietigheid, van hang naar luister en geheimzinnigheid. Het gevoel dat je onderdeel bent van iets veel en veel groters, maar dat lekker toch niet kunt bevatten, en er maar gewoon zoveel mogelijk van moet genieten.
Nu is het wel zo, dat de meeste objecten in de kelder van het museum zijn opgesteld, dus de kans dat er een miniem bundeltje ontsnapt naar de oneindige ruimte is niet zo heel groot.
Ik toon u enkele van de illegaal gemaakte foto's. Een boze gids ten spijt, wilde ik toch graag vastleggen, voor mijn nageslacht dan, wat ik gezien heb. En via mijn pc schiet ik zo wellicht nog iets fraais de ruimte in.
Tot genoegen,
uw kather
Geen opmerkingen:
Een reactie posten