In mijn vorige verhaaltje poneerde ik twee Wetten van de Artistieke Dynamica. De eerste is dat de innerlijke chaos van de kunstenaar leidt tot zijn of haar producties en dat die producties op hun beurt de entropie van hun omgeving vergroten. De tweede wet is waarschijnlijk wat ingewikkelder te benoemen en te verklaren, vandaar dat ik daar nu op terug kom.
Die tweede Wet van de Artistieke Dynamica luidt volgens mijn bescheiden opvatting, dat systemen waarin kunst de vertolker van entropie is, gerelateerde systemen zullen beinvloeden waar kunst die rol niet heeft. En dan wederom in de zin van verhogen van de entropie van het te beinvloeden systeem.
De eerste moeilijkheid die zich ten aanzien van deze vrolijke bewering aandient, is dat u zich wellicht afvraagt over welke systemen we het in godsnaam hebben, waar kunst al dan niet een entropie-verwoordende rol speelt. Is, zo vraagt u terecht, niet ieder systeem in onze westerse maatschappij onderheving aan kunstzinnige uitingen? En geldt dat wellicht ook niet in het bijzondere voor expressievere culturen buiten onze westerse? Geldt dat dus gewoon niet altijd? Wat moeten wij ons dan nog voorstellen bij een maatschappelijk systeem dat niet door kunst wordt beschreven dan wel beinvloed?
Ja. Ik kan nu natuurlijk in mijn grenzeloze arrogantie gaan roepen dat u niet moet zeuren (een wet is een wet en daarmee uit), maar tegelijkertijd vind ik dat u toch wel een punt heeft (bovendien heb ik die verrekte wetten zelf in het leven geroepen, dus laat je nu maar eens van je democratische kant zien, poepjurist). Dus: aan mij de taak om me te verdiepen in de relatie kunst - systeem en de relatie kunstsysteem - kunstloossysteem.
Eerst een kleine, niet limitatieve brainstorm. Met welke systemen krijgen wij zo ongeveer in hoofdlijnen te maken in dit aardse tranendal? Geboorte: zorgsysteem; opgroeien: schoolsysteem; gezondheid en andere levensrisico's: verzekeringssysteem; investeren: kapitaalsysteem; werken: arbeidsmarktsysteem; carriere: paternalistisch systeem; protesteren: feministisch systeem; liefhebben en eventueel voortplanten: hormoonsysteem; sterven: taboe-systeem. En daar zijn nog allerhande verfijningen en tussenvoegsels bij te bedenken, maar ik ben ook maar een mens..
Nu ben ik de overtuiging toegedaan, dat al deze systemen, zelfs het meest abstracte, namelijk het kapitaalmarktsysteem, op de een of andere manier door artisticiteit worden bepaald. Artistiek in creatief, scheppende zin en niet in de zin van conformisme aan de heersende trend.
Voorbeelden? Zorgsysteem: kunst over rolverdeling pappa's en mamma's - komt overal voor, zie foto 3. Schoolsysteem: Brick in the Wall. Verzekeringssysteem: Even Apeldoorn Bellen als nationale pech-kreet. Kapitaalsysteem: het euro-teken is een weldoordacht samenbindend symbool dat ontworpen is naar analogie van het dollar- en pondteken en waarvan de bedenkers hopen dat de gehele europese goegemeente het kan natkenen dan wel zich erin herkent. Het moet stabiliteit en estheticiteit uitdrukken (echt waar!). Arbeidsmarktsysteem: zowel de PvdA als Groenlinks streven naar maximale deelname van het arbeidspotentieel. Hierbij wordt gebruik gemaakt van pakkende logo's zoals de socialistische vuist en de groene portemonnee - desing dus. Nou - van paternalisme en feminisme liep de kunst in de jaren 70 over na de tweede feministische golf, zie foto's 1 en 2 van Judy Chicago. En kunst over liefde, sex en kinderen is al helemaal niet over het hoofd te zien. Dan hebben we nog te maken met een aantal taboe-systemen, waaronder het taboe rond sterven. Maar ook daar is de kunst niet meer weg te denken, denk maar aan oude vanitasschilderijen of hedendaagse design-coffins.
Ik zou dus beter kunnen beweren dat de tweede Wet van de Artistieke Dynamica een relatieve is: daar waar systemen relatief weinig worden beinvloed door de kunsten, zullen zij zich ontwikkelen naar een grotere artisticiteit onder invloed van systemen die wel in belangrijke mate artistiek beschreven zijn.
Het wordt in mijn beleving hoe langer hoe onduidelijker. Maar weer een voorbeeld bedacht: het gort-droge, maar tevens geil-natte kapitaalmarktsysteem is niet bij uitsek een systeem dat door artistieke invallen wordt gedomineerd. Intellectuele erupties daargelaten. Volgens de tweede wet zou dit systeem dus beinvloed worden door bijvoorbeeld een bij uitstek artistiek veld als het kunstonderwijs. (Ik kies hier natuurlijk niet zomaar een voorbeeld, nee, ik wil hier iets mee). En wie schetst onze verbazing: er bestaat een opleiding aan de Utrechtse Hogeschool der Kunsten onder de swingende naam Kunst en Economie. Zie je wel: het bloed kruipt waar het niet gaan kan.
Dat betekent dat ik alles bij elkaar genomen ondertussen toe ben aan de derde, holistische Wet van de Artistieke Dynamica: kunst beinvloedt alle maatschappelijke systemen. (Verwacht u van mij nu geen wetenschappelijke bewijsvoering, dat zou flauw zijn.)Punt.
Mooi. Nu we dat weten, kan ik met een vrij gemoed de andere thema's in deze reeks gaan onderzoeken: de relatie tussen kunst en morele systemen en de relatie tussen artisticiteit en de psychologische systeemtheorie. En dan te bedenken dat dit alles in het kader van een interview plaatsvindt..
Wordt vervolgd.
Veni etinam.
uw kather
Geen opmerkingen:
Een reactie posten